In het vorige deel van de serie over herladen heb ik je verteld over de munitiecomponenten die je nodig hebt om te kunnen herladen. Alle delen uit de serie over herladen komen nu bij elkaar en werken we van huls naar een complete patroon voor zowel pistool als geweer.
De vorige delen vind je hier:
Deel 1: Herladen: Het waarom, kosten en veiligheid
Deel 2: Herladen: Apparatuur
Deel 3: Herladen: Munitiecomponenten
Voorbereidingen:
Voordat je (voor de eerste keer) gaat herladen zal je eerst het een en ander moeten instellen of voorbereiden. Dit heeft soms wat tijd nodig maar neem hiervoor alle tijd en stel alles goed in. Dat is een stuk beter dan overhaast aan de slag gaan en er later achter komen dat iets niet helemaal goed is gegaan en je weer correcties uit moet voeren.
Weegschaal op nul stellen
Afhankelijk van wat voor weegschaal je hebt zal je deze voordat je gaat herladen altijd op nul moet stellen. Lees de handleiding van je weegschaal door hoe je dit moet doen aangezien elke weegschaal weer op een andere manier gesteld kan worden. Heb je een tweedehands weegschaal gekocht / overgenomen, zoek dan op het internet naar het merk, meestal zijn er nog wel ergens handleidingen te vinden bij de fabrikant. Mocht je ook hier geen geluk hebben, zoek dan op de weegschaal naar een contra gewicht (zit veelal op de schaalverdeling) of een stelschroef (deze zit meestal in de bodem van de weegschaal). Door dit contragewicht naar voor of achter te verplaatsen kan je de weegschaal op nul stellen.
Die sets afstellen.
Een die set (ook wel matrijzen set genoemd) gebruik je voor het kalibreren van je hulzen, decappen van je slaghoedje en het zetten van de kogelkop. Hieronder staan alle dies beschreven die je minimaal nodig hebt voor pistool of geweer. In dit artikel zal ik het woord ‘die’ (spreek uit al ‘dai’) hanteren ipv matrijs.
Sizer die (pistool en geweer):
Bij het instellen van de sizer die zet je de ram van de pers in de hoogste positie. Schroef vervolgens de sizer die in het frame totdat deze de shellholder raakt. Zet nu de ram van de pers weer naar beneden. Schroef de dieset nog 1/8 slag verder naar beneden en zet de dieset vast. Zodoende size je altijd de gehele huls. Doe je dit niet dan kan je klemmers krijgen in je geweer of pistool. Dit is mij pijnlijk duidelijk geworden in mijn AR15 toen ik perongeluk een klein beetje tussenruimte had tussen die en shellholder. Gevolg… de patroon zat muurvast in de kamer van het wapen na het kameren. Met veel rammen, trekken, duwen en een paar gepaste oerkreten kwam de patroon gelukkig weer los.
Flare die: (voor pistool kalibers)
Het instellen van de flare die (of expander die) gaat op eenzelfde wijze als de sizer die. Schoef de die in de pers totdat deze de shellholder raakt wanneer de ram van de pers in de bovenste positie staat. Vervolgens zet je de flare die vast. Schoef hierna de flare omhoog. Dit kan je doen door aan de bovenkant van de die de schroef tegen de klok in te bewegen. Plaats vervolgens een gesizede huls in de shellholder en breng de ram van de pers omhoog richting flare die. Op het moment dat de shellholder de die raakt zou je geen weerstand moeten voelen. Schroef vervolgens de flare met de klok mee terug de die in tot je weerstand voelt. Beweeg vervolgens de huls weer naar beneden en schroef de flare nog een 1/8 tot 1/4 slag de die in. Beweeg vervolgens nogmaals de huls richting de die en je zou nu iets meer weerstand moeten voelen, al is het met deze bewerking niet erg veel. Als je de huls uit de die haalt en uit de shellholder, hou deze vervolgens even tegen het licht aan. Je zult nu zien dan de hulsmond een lichte trompetvorm heeft gekregen. Als je het gevoel hebt dat dit wel erg goed zichtbaar is zou je de flare nog 1/4 slag terug de die uit kunnen zetten om de flare iets lichter te maken. Deze bewerking zorgt er dan wel voor dat je kogelkoppen wat makkelijker in de huls gezet kunnen worden voor de 3e bewerking maar zijn ook zwaar voor de hulsmond. Vandaar dat je een zo licht mogelijke flare wil geven aan je huls.
Bullet seater die: (pistool en geweer)
Het afstellen van de bullet seater die gaat hetzelfde als de sizer die. Enkel draai je deze nadat hij de shellholder raakt niet 1/8 slag verder maar draai je deze 1/8 tot 1/4 slag terug. Dit komt doordat je de mogelijkheid hebt om met de bullet seater de hulsmond eventueel te krimpen. Ik start altijd zonder krimp, mits het echt nodig is dan zal ik pas een krimp meegeven aan de patroon. De krimp zorgt ervoor dat het projectiel extra geklemd wordt in de hulsmond. Dit kan bijvoorbeeld prettig zijn als het projectiel een canalure heeft. Enig nadeel is dat het een nadelig effect heeft op je hulsmond en de de druk bij het schot in de huls en het wapen zal meer oplopen aangezien de patroon meer geklemd zit. Start vandaar eerst altijd zonder krimp.
Na het afstellen zal je de zetdiepte nog moeten instellen. De maximale lengte van je patroon staat vermeld in de herlaadtabel van het kruit dat je herlaad. Draai de bullet seater (kleine schroef boven op de die) een heel eind terug. Zet een huls in de shellholder en zet hier een kop op. Haal de hendel van je herlaadpers naar beneden zodat de huls richting die set gaat en stop zodra je weerstand voelt. Als je hendel nog niet helemaal naar beneden is, stelschroef van de bullet seater verder terugzetten. Is je hendel helemaal naar beneden, stelschroef van de bullet seater aandraaien tot je weerstand voelt. Vervolgens haal je de hendel van je herlaadpers weer omhoog en draai je de stelschroef een slag naar binnen. Haal de hendel van de herlaadpers weer naar beneden en je zult voelen dat de kop in de huls wordt gezet. Natuurlijk is deze nu nog veel te lang, maar blijf op deze manier stellen totdat je in de buurt komt van de maximale patroonlengte. Meet tussendoor met een (digitale) schuifmaat steeds je patroonlengte. Zodra je in de buurt komt van de maximale patroonlengte niet langer een volle slag de stelschroef aandraaien maar 1/2 tot 1/4 slag. Net zo lang tot je op de gewenste patroonlengte zit. Tip, doe dit met een huls die alle bewerkingen heeft gehad maar geen slaghoedje heeft. Je kan deze patroon veilig in je wapen doen om te kijken of hij inderdaad goed aanvoert, en niet blijft steken zodra gekamerd.
Hulzen tumblen
Voordat je kan herladen zal je de hulzen eerst moeten tumblen. Het is discutabel of je dit voor of na de eerste bewerking doet maar ik geef de voorkeur om mijn hulzen te tumblen voordat ik de eerste bewerking doe. Het scheelt toch weer een stuk vervuiling van je sizer die. Afhankelijk van het kaliber maak je per keer dat je gaat tumblen 50 tot 200 hulzen mooi schoon. Vergeet niet om elke keer dat je gaat tumblen brass polish toe te voegen!
Kruitmolen afstellen
Voordat je start met herladen stel je de kruitmolen af. Ga je een ander kaliber herladen dan zal je de kruitmolen opnieuw in moeten stellen. Het meest praktisch is dat je de kruitmolen afstelt op het moment dat je daadwerkelijk gaat herladen. Aangezien je dan toch kruit nodig hebt vind ik dit wat praktischer dan het in de kruitmolen te laten zitten totdat je de hulzen gaat vullen met kruit.
Vul de kruitmolen voor een gedeelte met kruit. Als je maar een paar patronen gaat doen dan zou ik hem zelf niet tot de rand toe vullen maar hooguit ongeveer voor de helft.
Werp vervolgens een kruitlading in de kruitpan van de weegschaal en weeg de lading af. Is de lading nog (veel) te licht? dan draai je de stelschroef van de kruitmolen verder naar buiten (meestal door tegen de klok in draaien). Meestal staan er een aantal grains aanduiding op de stelschroef echter heb ik zelf het gevoel dat deze er bij mij nog wel eens flink naast zit. Draai de stelschroef zo ver uit dat je ongeveer een slag of 4-5 hebt gedaan als de kruitlading veel te licht is. Vervolgens doe je de kruitlading uit de kruitpan weer in de kruitmolen en werp je opnieuw een kruitlading in de kruitpan en weeg je nogmaals. Kom je in de buurt van de lading dan zal je geen 4-5 slagen meer maken maar hooguit 1. Net zo lang tot de kruitlading precies is zoals je wilt. Dit kan even zoeken zijn. Daarom ken ik veel herladers die meerdere kruitmolens hebben zodat ze niet telkens opnieuw hoeven te stellen.
Herladen
Zodra we klaar zijn met de voorbereiding kunnen we gaan herladen. Ik heb het proces hieronder beschreven en om het wat meer visueel te maken een filmpje van het herladen van een geweer patroon toegevoegd. Dit herladen betreft enkel de onderstaande stappen.
Hulzen vetten
Voor we de hulzen de eerste bewerking geven zal je de geweerhulzen eerst moeten invetten. Bij een carbide die set hoeft dit niet en kan je deze stap overslaan.
Smeer de vetplank in met hulzenvet en leg er vervolgens een stuk of 5 tot 10 hulzen op. Met je handpalm rol je deze hulzen een paar keer heen en weer over de vetplank. Je hulzen zijn nu voldoende ingevet om naar de eerste bewerking over te gaan.
1e bewerking, sizer die (pistool en geweer)
Er vanuit gaande dat je de dieset op de juiste manier hebt afgestelt plaats je een huls in de shellholder. Breng vervolgens de hendel van je herlaadpers naar beneden zodat de huls omhoog richting die beweegt. Zodra de huls de die set in gaat zal je weerstand voelen. De huls wordt in deze bewerking namelijk weer in zijn normale vorm terug gebracht. Bij een geweer huls zal dit meer weerstand opleveren dan bij een pistool huls en als je niet goed gevet hebt zal die bijna niet te doen zijn. Zodra de shellholder de die set raakt kan je de hendel van je herlaadpers weer omhoog bewegen zodat de huls uit de dieset komt. Mocht je de huls gevet hebben dan even het vet verwijderen met een doekje.
Hulzen bijsnijden
Hulzen worden na het verschieten meestal wat langer. Het is daarom van belang om de huls weer op de juiste maat te snijden. Doe je dit niet dan loop je het risico dat de hulsmond zich vastklemd tussen de trekken en velden van de loop.
Primer pocket cleanen
Voordat je slaghoedjes gaat zetten zal je eerst de primer pocket (plek waar het slaghoedje zit) schoon moeten maken. Dit kan je heel eenvoudig doen met het een simpel tooltje. Paar keer rond draaien en je primer pocket is nagenoeg schoon. Natuurlijk haal je daarmee niet alle vuil uit de randjes maar de pocket hoeft ook niet blinkend schoon te zijn.
Slaghoedjes zetten
Vervolgens kunnen we slaghoedjes in de huls zetten. Dit kan op meerdere manieren maar ik zal hier beschrijven hoe dit gaat via de hand primer tool. In de tray voor de primers plaats je dezelfde hoeveelheid slaghoedjes als dat je van plan bent om te gaan zetten. Even zachtjes heen en weer schudden zodat alle slaghoedjes op de juiste manier liggen en vervolgens de deksel op de tray plaatsen. Zet een huls in de shellholder en knijp met enige kracht aan de hendel totdat deze niet meer verder wil. Het slaghoedje zit nu in de primer pocket. Om te controleren of deze diep genoeg zit kan je de hulsbodem even tegen het licht aan houden, meestal zie je dan vrij snel of hij nog uitsteekt. Zo ja, dan het slaghoedje nog wat verder aandrukken. Wat je ook kan doen is de huls met het slaghoedje naar beneden op de tafel zetten en zachtjes heen en weer bewegen je voelt dan vrijwel meteen of de huls een uitstekend slaghoedje heeft of dat hij goed zit. Meestal zat ik op deze manier een stuk of 50 a 100 slaghoedjes.
2e bewerking flare die (pistool)
Een pistool huls is bijna recht. De hulsmond zal je een klein stukje moeten verbreden zodat de kop makkelijker gezet kan worden in de laatste stap. Let op dat je de huls maar een lichte flare geeft. Het telkens oprekken en weer inkrimpen van de hulsmond is behoorlijk zwaar voor een huls en komt de levensduur niet ten goede. Zodra je die set op de juiste manier hebt ingesteld zet je een huls in de shellholder. Geef vervolgens een eerste huls een flare. In tegenstelling tot de eerste bewerking zal je hier maar een hele lichte weerstand bij voelen. Bekijk vervolgens de flare. Als je het gevoel hebt dat deze minder kan dan zet je de flare nog een klein stukje terug en probeer je een volgende huls.
Kruit vullen
Nadat je bovenstaande bewerkingen hebt doorlopen kan je verder met het vullen van de huls met kruit. Meestal pak ik deze bewerking samen met de 3e bewerkingen (bullet seating). Maar je kan natuurlijk ook eerst een x aantal hulzen met kruit vullen voordat je de kop op de huls gaat zetten. Zet hiervoor een huls onder de kruitmolen en werp de kruitlading in de huls. Zelf controleer ik tussendoor regelmatig of de kruitmolen nog de juiste lading uitwerpt.
3e bewerking bullet seater die (pistool en geweer)
De laatste bewerking voordat je een complete patroon in handen hebt. Deze bewerking is weer net zo simpel als de voorgaande. Huls in de shellholder, zet een kop op de huls, hendel van de pers naar beneden tot je niet meer verder kunt, hendel weer omhoog en klaar! Je hebt nu een volledig zelf herladen patroon in handen.
Om het allemaal wat duidelijker te maken heb ik een filmpje gemaakt waarin ik alle stappen doorloop van het herladen. Deze kan je altijd terugvinden onder deze blog of direct op youtube.
Als het goed is zou je nu een heel eind op weg moeten zijn met het zelf kunnen herladen van patronen. Mocht je toch nog vragen hebben, plaats een berichtje bij dit artikel en ik zal hem zo snel mogelijk beantwoorden!
De volgende blog in deze serie over herladen zal gaan over het voorkomen van problemen. Tot die tijd, succes!
Groet Sport schutter
P.S. nog even dit: Vind je m’n artikelen leuk / nuttig om te lezen? Zou jij ook een kleine bijdrage willen leveren aan deze site? Zelfs een kleine donatie betekent heel veel voor mij en natuurlijk ook voor deze site! Hiermee kan ik meer reviews schrijven, het domein onderhouden en een klein beetje terug krijgen voor de diverse projecten die ik programmeer. Zou je een kleine donatie willen doen? Klik dan hier!
prachtig uitgelegd, wederom geweldig om te volgen, bedankt
Graag gedaan!
Bedankt voor de duidelijke instructie. Begin net met herladen, dus ben helemaal blanco 😁
Ben uitermate blij met de door u gegeven uitleg
Ben een startend / beginnend herlader
Bedankt voor je reactie en graag gedaan Rien! Heb het artikel met veel plezier geschreven.
Ik heb een vraag, hoe lang moet de totale lengte zijn van een 9 mm patroon met FP koppen en of 9 mm HP koppen. hulzen 9mm luger.
Beste,
Met welk kruit herlaad je? Dan kan ik een gerichter antwoord geven.
Hallo, ik heb een vraag, moet je loden punten altijd coaten ,ik gebruik n.l. altijd wiellood Ballanseer lood van auto wielen.
Dus wanneer is coaten noodzakelijk voor 9mm luger patronen?
Bij voorbaat dank.
Bedankt voor de duidelijke uitleg! vr.gr. Danny
Hi, uitstekende uitleg. Heb je advies voor de Brass Polish?
Ik ga er vanuit dat dit vloeibaar is, moeten je gewooon een beetje polish in je tumbler spuiten?
Grtz
Beste,
Ja klopt! Het is gewoon een vloeibaar goedje. Je kunt hier ook Brasso voor gebruiken. Doe ik ook al jaren en is gewoon in de supermarkt verkrijgbaar. Klein scheutje in de tumbler en klaar!
Hallo sportschutter,
Ik heb nog nooit met een Tumbler gewerkt ,zou je mij willen uitleggen hoe het in zijn werk gaat,graag de volgorde van handeling, met Walnoot granulaat, mais granulaat en brasso.
Is dit allemaal droog te gebruiken.
Ik herlaad 9mm luger voor mijn nieuwe M1 karabijn.
Hartelijk dank alvast.
Michel Fonteijn
Polen
+48———
Ja ik ben twee jaar geleden naar Polen verhuisd
hier is alles nog een beetje betaalbaar
Hi Michel,
Een tumbler is eigenlijk heel simpel iets. Je vult de bol met granulaat, ik heb zelf maisgranulaat.
Stekker erin.
Vervolgens doe ik er zelf een scheutje Brasso in en laat dit even een minuutje of 2-3 tumblen.
Daarna de hulzen erin en een uurtje ongeveer laten draaien.
Hulzen uit het granulaat vissen en even afnemen met een doekje. Meestal doe ik er zelf een stuk of wat in een lap stof en poets die dan in een keer ipv huls voor huls.
Alles is verder droog, je hoeft het niet droog te maken of iets.
Groet!
Hallo hartelijk dank voor je reactie ik heb in Polen1 besteld en krijg hem half december. Alleen de prijzen verschillen nogal in de shop, Amazon aliexpress,heb jij nog een suggestie?
Gr.michel