Gehoorbescherming

Voor verreweg de meeste schutters is het een simpele routine. Net voor je de baan betreed pak je de oorkappen en je schietbril en zet deze op waarna je de schietbaan betreed. Op je ogen en je oren moet je immers zuinig zijn. Zeker wanneer je gehoorschade oploopt want dit is namelijk onomkeerbaar en hersteld dus niet meer. Vandaar een artikel speciaal gericht op het beschermen van je gehoor. Niet alleen informatief voor de beginnende sportschutter die op zoek is naar zijn eerste setje gehoorbescherming maar ook vast voor de doorgewinterde sportschutter!

Ik hoef je natuurlijk niet uit te leggen dat sportschutters tijdens het beoefenen van onze mooie sport enig vorm van gehoorbescherming moeten dragen. Een vuurwapen kan namelijk een geluid produceren dat tussen de 130 en 160 dB kan liggen. Hoe zwaarder het kaliber hoe hoger het aantal decibel dat geproduceerd wordt. Maar niet alleen voor zware kalibers heb je gehoorbescherming nodig, zelfs .22LR kan meer dan 130 dB produceren.

Bij geluidsniveaus boven 85 dB gedurende langere tijd kan het al schadelijk zijn voor het gehoor. Vandaar dat het sterk wordt aanbevolen om altijd gehoorbescherming te dragen bij het beoefenen van de schietsport, ongeacht het kaliber van het wapen dat je gebruikt. Voor een goede bescherming van het gehoord wordt voor de schietsport een minimale demping van 25 dB aangeraden.

Wat voor bescherming is er zoal?

Er zijn twee vormen gehoorbescherming die vaak worden gebruikt bij het beoefenen van de schietsport: oordopjes en oorkappen. Oordopjes worden in de gehoorgang gestoken en bieden een goede geluidsdemping. Oorkappen worden over de oren geplaatst en bieden een extra laag bescherming door omgevingsgeluiden te blokkeren. Sommige schutters kiezen er zelfs voor om zowel oordopjes als oorkappen te dragen voor maximale bescherming. Dit laatste doe ik zelf ook maar dan om juist zoveel mogelijk omgevingsgeluid te blokkeren en op die manier zo geconcentreerd mogelijk te kunnen schieten.

Oordoppen

Oordoppen beschermen je gehoor doordat deze in je gehoorgang gestoken worden. Hierdoor sluiten ze de gehoorgang af en voorkomen ze dat het geluid direct bij het trommelvlies komt. Omdat oordoppen meestal van zacht materiaal gemaakt zijn zoals schuimrubber of siliconen wordt het geluidsniveau dat het binnenoor bereikt verminderd. Deze materialen absorberen namelijk geluidstrillingen.

De meest simpele oordoppen kan je gewoon kopen bij de lokale bouwmarkt en zijn niet duur. Meestal koop je deze tussen de € 3,- en € 15,- euro afhankelijk van het merk/soort.

Oordoppen zorgen er zo dus voor dat het geluidsniveau sterk verminderd wordt maar dempen niet al het geluid. Er is namelijk nog een potentieel risico dat je met enkel oordopjes nog steeds gehoorschade op kunt lopen omdat niet je volledige oor bedekt is. Vandaar dat ik zelf enkel bij het schieten van .22LR geweer oordopjes draag zonder andere bescherming. En eerlijk is eerlijk, zelfs dan draag ik ook nog oorkappen om zoals eerder gezegd het geluid zoveel mogelijk te dempen en ik me goed kan concentreren.

Naast standaard oordoppen kan je ook kiezen voor op maat gemaakte oordoppen. Omdat deze op maat van je oorgang gemaakt worden sluiten deze beter aan en zullen ze nog net even wat beter dempen. Natuurlijk moet je dan wel aan een iets andere (lees hogere) prijsklasse denken.

Oorkappen

Oorkappen beschermen je gehoor doordat je ze over je oorschelp heen plaatst. Hierdoor wordt niet alleen voorkomen dat er direct geluid bij je trommelvlies komt maar ook reduceert het trillingen die alsnog voor gehoorschade kunnen zorgen. Je zou dus kunnen zeggen dat oorkappen eigenlijk beter beschermen tegen gehoorschade. Opzich klopt dat wel want oorkappen zijn over het algemeen net wat effectiever in het dempen van geluid. Het enige nadeel van oorkappen is veelal draagcomfort. Veel gehoorde klachten over draagcomfort zijn vooral het drukken op de oren vanwege de pootjes van de oogbescherming. Daarnaast kunnen oorkappen in sommige gevallen het schouderen van het wapen lastiger maken doordat de oorkappen in de weg zitten. Maar beide hoeven geen probleem meer te zijn als je een beetje wil investeren in oorkappen.

Fullsize of compact

Om het draagcomfort te verbeteren heb je naast de conventionele oorkappen ook platte uitvoeringen. Tijdens het schrijven / onderzoeken van dit artikel lees ik vaak dat de platte oorkappen net iets minder demping hebben dan de normale oorkappen maar dit verschil is echt minimaal. Hoewel dit dus redelijk dichtbij elkaar ligt zorgen de platte oorkappen zeker voor een beter draagcomfort, vooral tijdens het schieten met een geweer. De kans dat een oorkap namelijk je wangcontact met de kolf hindert is bij gebruik van platte oorkappen een stuk minder. Wanneer je enkel pistool /revolver schiet heb je dit voordeel niet en is het voordeel van compacte oorkappen (of mini) enkel dat je meer ruimte in je koffer of foudraal overhoudt.

Links de fullsize oorkappen van 3M en rechts de compacte oorkappen van Sordin.

Schuim of Gel

Als we het dan toch over comfort hebben, oorkappen hebben de neiging om rondom de oorschelp te drukken. Zeker wanneer je dan ook een (veiligheids)bril draagt drukken de pootjes van deze bril extra tegen en om je oorschelp. Dit kan, afhankelijk van de druk die je oorkappen geven op je hoofd vervelend aanvoelen en als je langer op de baan staat zelfs irriteren. Gelpads op je oorkappen voorkomen voor een groot gedeelte dit euvel omdat de gel zich gemakkelijk om de pootjes van de bril vormt en zo minder druk op de pootjes uitoefent. Hierdoor sluiten gelpads ook beter af en voorkomen ze lekkage van geluid wat langs de pootjes van de bril alsnog naar je gehoor kan komen.

Ter voorbeeld: Links de schuimpads en rechts de gelpads bij MSA Sordin Supreme oorkappen.

Het is bij meerdere merken zo dat je niet perse vooraf de keuze hoeft te maken voor schuim- of geldpads. Veel fabrikanten hebben de pads verwisselbaar gemaakt zodat je later altijd nog kan wisselen.

Passief of actief

Er zijn twee soorten oorkappen en oordoppen voor de schietsport.
Actieve gehoorbescherming: Wanneer je de trekker overhaalt en het schot valt, dan zorgt de gehoorbeschermer ervoor dat het geluid automatisch dichtslaat. Hierdoor kan je voor het schot valt zoveel mogelijk omgevingsgeluid opvangen maar zodra het schot valt loop je geen gehoorschade op. In de kappen zijn microfoons verwerkt die het geluid opvangen en doorsturen naar de speaker in de kap. Bij de meeste actieve oorkappen kan je het geluidsniveau van de speakers instellen met een draaiknop of met een plus of min knop aan de zijkant van je gehoorbescherming.

Passieve gehoorbescherming: Dit type gehoorkap bestaat uit twee stijve schelpen met zachte kussens die de oren afdichten om continu omgevingslawaai te dempen. In het geval van oordoppen zijn dit zoals eerder gezegd twee van zacht materiaal gemaakte doppen die in de oorgang gestoken worden om het geluid te dempen.

Actieve gehoorbescherming bied een aantal voordelen ten opzichte van passief. Zeker wanneer je instructies geeft aan bijvoorbeeld aspirant leden kan het handig zijn om actieve oorkappen te dragen. Je hoort dan namelijk beter wat er gevraagd wordt en je kan beter je omgeving in de gaten houden tijdens de instructie. Echter dit voordeel kan net zo makkelijk omgezet worden in een nadeel. Doordat je meer hoort kan je ook meer je concentratie verliezen als je zelf schiet. Vandaar dat ik zelf vaak mijn actieve demping uitzet als ik zelf schiet om op die manier zoveel mogelijk demping van omgevingsgeluid te hebben.

Prijs

Het is natuurlijk een inkoppertje dat actieve gehoorbescherming altijd duurder is dan passief. Het scheelt natuurlijk de elektronica in de oorkappen en de filters in de oordoppen. Simpele schuimrubber oordoppen heb je al voor een paar euro bij de bouwmarkt. Oordoppen in parapluvorm gaan richting de € 15,- maar wil je actief en op maat moet je al gauw denken aan € 130,-. Deze prijzen kunnen nog wel wat verschillen per merk maar dan heb je ongeveer een idee.

Passieve en fullsize oorkappen van een redelijk bekend merk zoals 3M kosten je ongeveer 20-25 euro. Wil je liever toch mini oorkappen dan kan je bijvoorbeeld kijken naar een merk als Walker. Deze zijn ook actief te krijgen voor rond de € 55,-. Wil je naast mini en actief ook gel dan kan je kijken naar MSA Sordin maar dit zijn geen goedkope kappen. Voor zo’n setje ben je € 245,- kwijt. Natuurlijk zit hier nog wel heel wat tussen want er zijn enorm veel oorkappen te verkrijgen. Zolang je maar een afweging maakt hoe vaak je op de baan staat, of je draagcomfort belangrijk vindt en hoeveel de doppen of kappen dempen.

ANC?

Van een lid op mijn schietvereniging kreeg ik een keer de vraag of je ook een ANC koptelefoon zou kunnen gebruiken als gehoorbescherming. Dit antwoord is heel simpel: Nee! ANC hoofdtelefoons dempen niet voldoende en zijn niet ingericht op het dempen van het geluid zoals oorkappen zouden doen. ANC helpt om omgevingsgeluid te elimineren door tegengeluid te produceren. Het aantal db dat wapens op een binnenbaan produceren zijn veel hoger dan waar een ANC hoofdtelefoon op ingericht is. Daarnaast is zijn de kappen niet dik/stevig genoeg om ook de trillingen op te vangen. Kortom, niet doen!

Advies

Na bovenstaande gelezen te hebben ben je er nu vast van bewust dat investeren in gehoorbescherming geen onverstandige investering is. Maar wat is nu de beste aanpak als je begint in de schietsport? Zelf zou ik zeker niet de duurste oorkappen die er zijn aanschaffen als je nog twijfelt of schietsport überhaupt iets voor je is. In dat geval kan je prima eerst een jaar (of twee) met passieve oorkappen starten en zodra je besluit door te gaan investeren in meer draagcomfort. Het is dus niet zo dat duurdere oorkappen ook altijd beter dempen maar je moet het voornamelijk zoeken in draagcomfort en andere snufjes zoals actieve demping of gelpads.

Groet,

Sportschutter.

P.S. nog even dit: Vind je m’n artikelen leuk / nuttig om te lezen? Zou jij ook een kleine bijdrage willen leveren aan deze site? Zelfs een kleine donatie betekent heel veel voor mij en natuurlijk ook voor deze site! Hiermee kan ik meer reviews schrijven, het domein onderhouden en een klein beetje terug krijgen voor de diverse projecten die ik programmeer. Zou je een kleine donatie willen doen? Klik dan hier!